retardo

rĕ-tardo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.

I.

Act., to keep back, hinder, delay, detain, impede, retard (class.; a favorite word with Cic., esp. in the trop. signif.; syn. moror).

A.

Lit.:

quarum (stellarum vagarum) motus tum incitantur, tum retardantur, saepe etiam insistunt,

Cic. N. D. 2, 40, 103:

aliquem in viā,

id. Phil. 10, 5, 11:

itinere devio per ignorantiam locorum retardati,

Suet. Galb. 20:

flumina retardant equos,

Verg. G. 3, 253:

boves retinere ac retardare,

Col. 2, 2, 26:

instantia ora retardat Cuspide praetentā,

Ov. M. 3, 82:

te metuunt nuper Virgines nuptae, tua ne retardet Aura maritos,

Hor. C. 2, 8, 23:

inundationibus Tiberis retardatus,

Suet. Oth. 8:

mulierum mensibus retardatis,

Plin. 21, 21, 89, § 156. — Absol.:

eae res, quae ceteros remorari solent, non retardarunt,

Cic. Imp. Pomp. 14, 40; Suet. Caes. 34.—

B.

Trop.:

impetus hostium repressos esse intellegunt ac retardatos,

Cic. Imp. Pomp. 5, 13:

impetum, Auct. B. Afr. 68: illius animos atque impetus,

Cic. Div. in Caecil. 11, 33:

celeritatem persequendi,

id. Imp. Pomp. 9, 22:

loquacitatem,

id. Vatin. 1, 2:

animos testium,

id. Verr. 2, 1, 6, § 17:

consuetudinem,

id. Sest. 31, 67:

auxilium,

id. Pis. 31, 77:

aliquem a scribendo,

id. Fam. 5, 17, 1; cf.:

aliquem ab alicujus tempore aut commodo,

id. Arch. 6. 12; Suet. Caes. 59:

Tigranem Asiae minitantem,

Cic. Imp. Pomp. 15, 45:

ergo non aetas quemquam, non valetudo, non sexus retardavit, quominus, etc.,

Plin. Pan. 22, 2:

mea te fortuna retardat,

Ov. Tr. 3, 7, 21:

incepta,

Sil. 1, 478:

invidia retardat sceptra,

id. 11, 609.— Absol.:

ad quem (agrum) fruendum non modo non retardat, verum etiam invitat atque allectat senectus,

Cic. Sen. 16, 57.—

* II.

Neutr., to tarry, remain behind, delay:

in quo cursu (stella Saturni) multa mirabiliter efficiens, tum antecedendo, tum retardando, tum, etc.,

Cic. N. D. 2, 20, 52.